OPEN PODIUM

Veerkracht: deel van een nieuwe taal

  • 3 min.
  • Open Podium
  • Opinie

Ik ben bewegingswetenschapper. Ik houd van beweging en zie het als een middel om bijvoorbeeld om te gaan met stress. Ik heb geleerd te denken vanuit het medische model en ben lange tijd ondergedompeld geweest in de kinder- en jeugdpsychiatrie van een academisch ziekenhuis. Na een aantal jaren maakte ik de overstap naar de jeugdhulp. Vanaf dat moment verplaatste mijn werkgebied zich van mijn eigen kantoor en therapieruimte naar de mensen thuis, in hun setting, hun comfortzone. Langzaamaan bekroop mij het gevoel dat het medische model waarin ik ben grootgebracht – het denken in pathologie, risicofactoren en bedreigingen – niet per se helpend was in de wereld van de mensen die ik ontmoette. Hun wereld bestond uit veel meer dan dat. Die bestond uit familiebezoek, werken bij de slager en sporten op zondag. Heel gewoon eigenlijk.

Naast dit veranderende perspectief op hulpverlening stond mijn eigen leven op losse schroeven: een nieuwe baan, een tweede dochter, een echtscheiding. Van de ene op de andere dag was ik een jonge, alleenstaande moeder. Het risicoprofiel voor veel narigheid. Het was geen makkelijke fase in mijn leven. Terugkijkend met de kennis en de taal die ik nu heb kan ik zeggen dat ik veerkracht heb getoond, dat ik het in me had én dat mijn omgeving het in zich had.

De transitie van de jeugdzorg en de jeugd-ggz stond voor de deur. Woorden zoals ‘eigen kracht’ stonden centraal in beleidsstukken en gaven richting aan het stimuleren van iemands eigen mogelijk- heden. In 2014 startte ik bij Lokalis. Werkenderwijs kwamen we erachter dat ‘eigen kracht’ geen recht doet aan de situaties die we tegenkomen. De vragen in buurten gaan over het individu, maar ook over de omgeving van dat individu. Om taal te vinden voor deze denkrichting zijn we op zoek gegaan naar taal die past bij deze praktijk en recht doet aan de situatie waar mensen zich in bevinden. Veerkracht is zo’n woord. Veerkracht gaat én over de capaciteiten van het individu én over de kwaliteit van de omgeving van het individu, en over het samenspel tussen die twee. Veerkracht bestaat uit elementen die versterkt kunnen worden, zoals relaties met belangrijke anderen, identiteit, kracht en controle, sociale gerechtigheid, toegang tot materiële zaken, samenhang en betrokkenheid bij de eigen cultuur.

Vandaag de dag kan ik terugkijken op mijn eigen stressvolle situatie. Wat heeft me geholpen? Het op orde hebben van mijn materiële zaken: ik had snel, met hulp van mijn ouders, onderdak. En door mijn baan kon ik mezelf en mijn kinderen voorzien van eten en kleren. Dit zorgde bij mij voor een gevoel van kracht en controle over een situatie waar ik voor een groot gedeelte geen controle over had. En misschien wel de belangrijkste: relaties met belangrijke anderen. In die fase van mijn leven heb ik ervaren dat anderen, familie en vrienden ertoe doen. En niet alleen ertoe doen, maar bepalend zijn in hoe ik om heb kunnen gaan met zo’n levensveranderende situatie. Als het alleen aan mij had gelegen... dan had mijn leven er nu waarschijnlijk heel anders uitgezien.

Vanuit deze ervaring, werk en privé, pleit ik voor het diagnosticeren van veerkracht. Op dit moment zijn we hier druk mee bezig vanuit de wijkgerichte zorg en ik kom graag in contact met mensen die dit samen met ons willen oppakken. 


Portretfoto (kleur) Esther Alblas

Esther Alblas 

Is: programmamanager basishulp en onderzoeker bij Lokalis, buurtgerichte hulp voor huishoudens met kinderen in Utrecht. 
Schreef: met collega’s een pleidooi voor nieuwe taal in de jeugdhulp. Veerkracht is één van de termen die zij introduceren. 
Pleit voor: een benadering vanuit veerkracht, omdat deze benadering recht doet aan de persoon, zijn omgeving en het samenspel tussen die twee. 
Meer informatiewww.nieuwetaaljeugdhulp.nl 
Contactestheralblas@lokalis.nl, @esalblas


Wilt u uw visie, oproep of initiatief onder de aandacht brengen van uw collega’s in het hele land? Mail dan uw bijdrage voor deze rubriek naar redactie@depsychiater.nl.