Watch out: friendly fire

  • 2 min.
  • Opinie

Beste voorvechters van de ggz, dank voor jullie inspanningen om de psychiatrische zorg te verbeteren. Als voorhoede staan jullie met boeken, blogs, tweets, gala’s, platforms en debatten op de barricades. Jullie steken je nek uit, leggen vingers op zere plekken en zorgen dat misstanden niet onder het tapijt verdwijnen. Dat is belangrijk en ik ben blij dat jullie het doen.

Tegelijkertijd bekruipt me steeds vaker een ongemakkelijk gevoel bij jullie kritische berichten over ‘de ggz’. ‘De ggz’ dat zijn jullie toch ook? We strijden toch, samen met de patiënten, voor het gezamenlijk doel van betere psychiatrische zorg in Nederland? Terwijl jullie op de barricades staan, werken wij als achterhoede voort: duizenden mensen die dagelijks met goede moed of met lood in de schoenen naar hun werk gaan. Met minder mensen draaien we de diensten. We doen wat we kunnen binnen een context waarin de ambulante zorg nog niet voldoende opgetuigd is, maar de bedden al wel afgebouwd zijn. We vertellen patiënten, familie en politie dat er weliswaar een opname-indicatie is, maar dat er helaas geen plek is. We liggen wakker van een schrijnende casus en peinzen of we echt alles hebben gedaan wat in onze macht ligt. We incasseren boze tirades van mensen en snappen dat ze meer wanhopig zijn dan boos.

We weten dat het systeem piept en kraakt. Maar wij blijven! Dat is geen zelfopoffering. We blijven omdat we onze patiënten niet in de steek willen laten; we blijven omdat werken in de ggz ook bijzonder, inspirerend en leuk is. Het is een voorrecht om zo dichtbij mensen te mogen komen in kwetsbare momenten en samen te zoeken naar kracht. Ik sta graag in het veld en ik wil jullie vragen om vooral op de barricades te blijven klimmen. Maar wees je wel bewust van je positie en impact en distantieer je niet van je achterhoede. Jullie bepalen de publieke opinie. Spreek niet neerbuigend over ‘de ggz’, want ‘de ggz’ is niet ongemotiveerd, onmenselijk en onverschillig. Maak onderscheid tussen ‘het systeem’, wat een gevolg is van maatschappelijke en politieke keuzes, en de mensen. Waak voor een dichotomie tussen wil en onwil, goede zorg en slechte zorg, goede psychiaters en slechte psychiaters. De werkelijkheid bestaat uit grijstinten, is taai, complex en soms bijna niet uit te leggen aan de omgeving. Het is mijn persoonlijke uitdaging binnen deze werkelijkheid zo goed mogelijk mijn werk te blijven doen. Dat gaat beter als we ons gezamenlijk doel voor ogen blijven houden en ik niet vanaf de barricades word beschoten door mijn eigen kamp.


Marja van ’t Spijker is kinder- en jeugdpsychiater bij Kenter in Haarlem en redactielid van De Psychiater. Ze schreef dit opiniestuk op persoonlijke titel.


Illustratie tekstballonnen symbool voor discussie

Reageren op dit artikel kan hieronder via de reageerfunctie.