Dacht ik een paar weken geleden nog dat ik een column zou schrijven over digitale netwerken en hoe lastig (maar ook nodig!) het is om regionale samenwerking te realiseren in de ggz, nu durf ik eigenlijk over niets anders te schrijven dan de coronacrisis. Alles waar ik me mee bezighield voor corona lijkt in een ander daglicht te staan.
We hebben in het UMC Utrecht een prachtige herstelondersteunende probleemanalyse ontwikkeld, waardoor we vanuit een holistische benadering van patiënten kunnen komen tot een gedragen plan van aanpak. Een plan dat aansluit bij de individuele behoeften van de patiënt en dat vervolgens gebruikt kan worden om digitale hulpnetwerken aan te leggen. Maar wie zit er te wachten op een nieuwe aanpak als er zoveel onzeker is? Laten we eerst maar eens zien te overleven als sector (onderzoek van Fizi en adviesbureau Finance Ideas, Skipr 7 april jl.,2 geeft aan dat de ggz waarschijnlijk de hardste klappen zal krijgen door een verwachte omzetdaling van 15 tot 40 procent). Laten we eerst maar eens kijken wat de gevolgen zijn van de snelle digitalisering van ambulante contacten, die nu wonderbaarlijk gemakkelijk tot stand komt. Laten we eerst maar eens zien wat de oorzaak is van de enorme terugloop in aanmeldingen en opnames in de ggz in de eerste weken van de crisis en hoe dit zich verder zal ontwikkelen.
Er is zoveel onzeker en juist dat is zo moeilijk te verdragen en lijkt soms verlammend te werken. Natuurlijk zie ik ook enorm veel krachtige initiatieven en acties op poten gezet worden, maar die zijn toch overwegend gericht op het doorkomen van deze crisis en veel minder op duurzame veranderingen. Die dialoog staat even on hold (als die überhaupt al goed was opgestart). Sterrenkundige Milo Grootjen en Marjolijn van Heemstra vertellen in een podcast van de Correspondent over het verbindende effect van kijken naar het heelal en hoe daardoor gevoelens van overweldiging, vriendelijkheid en mededogen worden versterkt. Het verdragen van het onbekende en de nederigheid die je overvalt bij het aanzien van het oneindige heelal, is misschien wel te vergelijken met het verdragen van onzekerheid in tijden van de coronacrisis. Als dat inderdaad verbindend werkt en vriendelijkheid bevordert, kunnen we er in de ggz een heleboel van opsteken.
Ik hoop van harte dat het ons lukt niet (verder) te polariseren, maar de handen ineen te slaan en samen te leren van deze crisis. Waardoor we uiteindelijk tot sterke, regionale samenwerkingen komen waarin alle perspectieven zichtbaar en gelijkwaardig zijn en patiënten echt centraal staan. Waardoor we de doelen uit het rapport Over de brug3 (plan van aanpak voor de behandeling, begeleiding en ondersteuning bij ernstige psychische aandoeningen uit 2014) eindelijk gaan waarmaken met elkaar. Waardoor we een kwaliteitskader kunnen ontwikkelen dat gebaseerd is op individuele waarden en betekenis. Waardoor we echt gaan luisteren naar elkaar en vooral naar de ervaringen van patiënten, voor, tijdens en na deze crisis om vervolgens met elkaar te gaan doen wat nodig is. Ik hoop het zo en ik wil er in ieder geval heel graag aan bijdragen. Geen allesomvattende visie op de coronacrisis maar een vurige wens in tijden van onzekerheid.
Voor wie het aandurft toch al een stapje in de toekomst te zetten, meer informatie over de herstelondersteunende probleemanalyse is te vinden op www.umcutrecht.nl/intake-nieuwe-stijl-ggz.
Psychiaters uit diverse hoeken van het werkveld pakken in deze rubriek om beurten de pen op. Deze keer: Prof. dr. Floortje Scheepers. Zij is ( kinder- en jeugd) psychiater, hoofd van de afdeling Psychiatrie in het UMC Utrecht en hoogleraar Innovatie in de psychiatrie. Haar onderzoek is gericht op netwerkzorg (www.psynet.nl), applied data science1 en de verhalenbank psychiatrie (www.psychiatrieverhalenbank.nl). Sinds 2019 is zij tevens lid van de kwaliteitsraad van het Zorginstituut Nederland.