Beeld: XF&M Illustration‘Veel psychiaters voelen tegenwoordig een soort vervreemding binnen de instelling waar ze werken.’ Het is een observatie van Marc Blom, lid van de Raad van Bestuur van de Parnassia Groep. Misschien ook wel begrijpelijk, denkt Blom. ‘De Raad van Bestuur maakt afspraken met gemeenten en zorgverzekeraars die leiden tot beleidsmaatregelen binnen de organisatie. Soms zijn dat maatregelen die ik zelf al niet goed kan volgen, laat staan de mensen op de werkvloer die het moeten uitvoeren. Zij vragen zich af: doet mijn stem er wel toe? Zo kan de vervreemding binnensluipen.’
Voor zowel psychiaters als instellingen kan dat ingrijpende consequenties hebben, reageert Dyllis van Dijk, psychiater bij Parnassia Groep, en vicevoorzitter van de Vereniging Medische Staf i.o. in Haaglanden. ‘Psychiaters verlaten bijvoorbeeld steeds vaker de instellingen. Juist omdat ze het gevoel hebben dat ze geen invloed kunnen uitoefenen op het beleid van de organisatie.’ Dat is ook de waarneming van de Landelijke Vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD). Van Dijk: ‘Die heeft in de onderhandelingen voor de nieuwe Cao GGZ dan ook geëist dat ggz-instellingen de oprichting van medische staven in de ggz behoren te faciliteren. Dat staat nu ook in het nieuwe Cao-akkoord GGZ. De gedachte is dat psychiaters vanuit een medische staf beter kunnen meebeslissen over het beleid van de organisatie. Dat kan bij hen het gevoel versterken dat ze wel degelijk iets te vertellen hebben.’
Volwassen stem
De medische staven in de Haagse vestigingen van de Parnassia Groep leidden tot nu toe veelal een wat kwijnend bestaan, stelt Andreia Hazewinkel, zitter van de Vereniging Medische Staf i.o. ‘Dat komt doordat de medische staf nooit een volwassen stem heeft gekregen binnen de organisatie. Het hing bijvoorbeeld te veel op individuen die bereid waren er energie in te steken. Als zij stopten, dan viel het weer stil.’
Van Dijk: ‘Wij willen de positie van de medische staf formaliseren. Dat lukt het beste door er een vereniging van te maken, met een bestuur en statuten, en met leden aan wie je verantwoording moet afleggen. Je geeft leden daarmee het vertrouwen dat er een medische staf is die zich voor hen inzet, en die de continuïteit weet te waarborgen.’
‘Daarbij is het belangrijk dat we op een constructieve manier in gesprek willen gaan met de Raad van Bestuur over zaken die spelen in de organisatie,’ vult Hazewinkel aan. ‘Onze insteek is niet dat de Raad van Bestuur het allemaal voor ons oplost, we willen juist in nauwe samenwerking tot oplossingen komen. De Raad van Bestuur en de medische staf staan niet lijnrecht tegenover elkaar, we trekken juist gezamenlijk op. We hebben ook hetzelfde doel: goede kwaliteit van zorg leveren.’
Klankbord
Blom is in ieder geval blij met het initiatief. ‘Ik ben al jaren fan van het fenomeen medische staf. Ik heb ook al vaak meegemaakt dat het blijft bij kortstondige initiatieven, soms rond acute kwesties. Als die dan zijn opgelost, zakt het weer in elkaar. Daarom vind ik dit zo’n goed idee. Door te kiezen voor een verenigingsvorm, schep je meer continuïteit. Dat is óók in het belang van de Raad van Bestuur. Wij hebben behoefte aan betrokken collega’s die constructief meedenken over het beleid.
Je kunt als lid van de Raad van Bestuur onmogelijk weten wat er allemaal speelt binnen de organisatie’, vervolgt Blom. ‘Een medische staf kan dan helpen om thema’s vanuit de werkvloer te agenderen. Omgekeerd kan een medische staf voor ons als klankbord fungeren. We kunnen er ons beleid uitleggen en er feedback op vragen, zo van: “wat vinden jullie hiervan, is dit haalbaar?” Dat betekent niet dat je het altijd met elkaar eens zult zijn. Maar het maakt veel verschil wanneer je als psychiater begrijpt waarom voor bepaald beleid is gekozen.’
Koudwatervrees
De bestuursleden zijn blij met de ondersteuning van de Raad van Bestuur. Die blijkt niet alleen uit woorden, maar ook uit daden. Van Dijk: ‘We krijgen als vijfkoppig bestuur bijvoorbeeld zes uur per week, 1,2 uur per bestuurslid, voor ons bestuurswerk van de vereniging. Dat is fantastisch. Voorheen deed je je werk voor de medische staf altijd in je eigen tijd. Daarnaast krijgen wij juridische ondersteuning bij het oprichten van de vereniging. De notariskosten zijn ook voor rekening van de Parnassia Groep.’
Hazewinkel vult aan: ‘De recente Positioneringsnota Medisch Specialisten in de GGZ, van de Federatie Medisch Specialisten (FMS) en de LAD heeft ons eveneens geholpen. Dat is een document met praktische tips en oplossingen. FMS, LAD en NVvP hebben tevens een toolkit opgesteld, met daarin een stappenplan over hoe je een medische staf kunt oprichten. Toen we begonnen had ik een beetje koudwatervrees met al die juridische procedures, daar ben ik niet in opgeleid, maar de toolkit heeft ons geholpen om alle stappen te doorlopen. Dan blijkt het reuze mee te vallen.’ De inschatting van de bestuursleden is dat de Vereniging Medische Staf per oktober 2019 operationeel is. Hazewinkel: ‘Ons eerste speerpunt is dat we ons goed positioneren, én dat we gezien worden. We zijn ook bezig om de psychiaters werkzaam in Haaglanden uit te nodigen voor onze ledenvergaderingen. Zij kunnen tijdens die vergaderingen punten aanbrengen voor de agenda. Denk aan de huidige knelpunten in de acute keten, inclusief de Wet verplichte ggz die ingaat per 1 januari 2020. Dat zijn onderwerpen die voor alle psychiaters belangrijk zijn.’
Instemmingsvergadering
Het is dan ook geen toeval dat alle psychiaters van regio Haaglanden tijdens de instemmingsvergadering dit voorjaar unaniem akkoord gingen met de oprichting van de Vereniging Medische Staf. Van Dijk: ‘De interesse onder psychiaters voor de vereniging is groot. Dat blijkt ook uit de hoge opkomst bij vergaderingen.’
Blom hoopt vooral dat de medische staf bijdraagt aan het werkplezier van de psychiaters. ‘Als zij met passie hun werk kunnen doen, en zich betrokken voelen bij de organisatie, dan zie je dat ook terug in de kwaliteit van de patiëntenzorg. Het één kan niet zonder het ander.’
Oprichten van een medische staf
De Federatie Medisch Specialisten (FMS) en de Landelijke Vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD) ondersteunen medisch specialisten in de ggz bij het oprichten van een medische staf. In de recent uitgekomen Positioneringsnota Medisch Specialisten in de GGZ staan concrete aanbevelingen om de rol van de medisch specialist te versterken. Een toolkit biedt medisch specialisten in acht stappen houvast hoe je een medische staf kunt oprichten. De modelovereenkomst kan de medisch specialisten en de Raad van Bestuur helpen bij het bepalen van het doel en de onderwerpen om over te praten.
De documenten zijn te raadplegen via: www.demedischspecialist.nl/ggz
Andreia Hazewinkel is sinds augustus 2016 als psychiater werkzaam op de afdeling ADHD bij volwassenen van PsyQ in Den Haag. Ze heeft hiervoor haar opleiding gevolgd in het LUMC en bij Rivierduinen.
Dyllis van Dijk is sinds 2009 werkzaam bij de Parnassia Groep. Ze werkt momenteel als psychiater en promovenda op de afdeling Stemmingsstoornissen Haaglanden van PsyQ.
Beeld: Herbert WiggermanMarc Blom is psychiater. Tot voorjaar 2017 was hij bestuurder/directeur Zorg bij PsyQ. Sinds maart 2017 is hij lid van de Raad van Bestuur van de Parnassia Groep.
Voor vragen over de oprichting van medisch staven kunt u contact opnemen met de NVvP via www.nvvp.net/contact.