Naast het voorzitterschap van de NVvP ben ik uitvoerend bezig in de crisisdienst. Voordien lang en met veel plezier gewerkt in een F-ACT-team en nog steeds betrokken bij de ontwikkelingen van F-ACT. Dit jaar bestaat F-ACT twintig jaar: reden voor een feestje. Op het feest – en inspirerend congres – was een rijk gezelschap van 600 verpleegkundigen, psychiaters, sociaal werkers, managers en (familie-)ervaringsdeskundigen aanwezig.
Rond het jaar 2000 is de voorloper van het F-ACT-model (ACT) vanuit de Verenigde Staten (VS) geïmporteerd, ontwikkeld voor de 20 procent meest ernstige patiënten met ernstig psychische aandoeningen (EPA). Amerikaans onderzoek liet zien dat ACT het aantal ligdagen in het psychiatrisch ziekenhuis en relapses verminderde. Voortvarend gingen we aan de slag met de implementatie. Later bleek dat de in de VS gevonden effecten van ACT in Europa niet gerepliceerd konden worden. Ondertussen hadden we al zulke positieve ervaringen opgedaan, dat het ACT model op allerlei plekken in Nederland werd geïntroduceerd.
Creatieve professionals in Noord-Holland ontwikkelden korte tijd later Flexible ACT (F-ACT), vanuit de behoefte om het ACT model toegankelijk te maken voor alle mensen met EPA. De rest is geschiedenis. We kunnen wel stellen dat er in het verleden geen ander ggz-zorgmodel is geweest dat zich zo snel over Nederland (en daarbuiten) heeft verspreid, zonder enig vooropgezet landelijk implementatieplan, subsidies of wat dan ook.
Wat maakte de F-ACT vanaf het begin af aan zo succesvol? Veel professionals vinden het leuker om in een multidisciplinair team te werken, dan alleen achter een deur op een polikliniek. Managers willen F-ACT vanwege de, al dan niet vermeende, kwaliteitsslag, en verzekeraars omdat die blij zijn met een goed omschreven model. Ook patiënten en naasten waarderen F-ACT: minder versnippering van zorg en veel ervaringsdeskundigen zijn lid van F-ACT-teams.
Hoe staan we ervoor anno 2023? F-ACT-teams hebben zich doorontwikkeld, en er zijn teams gekomen voor onder andere jeugd en forensisch. De teams werken toenemend samen met het sociaal domein en andere zorgpartijen. Die samenwerking en het positief effect op het werkplezier dat F-ACT laat zien, zijn ook voor de NVvP belangrijke onderwerpen, omdat dit bijdraagt aan betere patiëntenzorg en behoud van professionals. Tegelijk staat F-ACT, en de zorg voor mensen met EPA in het algemeen, onder druk: er zijn wachtlijsten en er is personeels- en geldgebrek. Alle hens aan dek om dit tij te keren, zodat er ook over twintig jaar weer een reden is om een feestje te vieren.
